Een bijzondere jaarwisseling in Berlijn
English
Op 31 december jongstleden vloog ik vanaf Keulen naar Berlijn om met de Duits/Keulse band de Höhner, een optreden te doen in een Sylvester show van de WDR. We werden bij het nagelnieuwe vliegveld van Berlijn opgehaald met een pendelbusje dat ons naar het hotel zou brengen. Het was een vreemde tijd, mondkapjes, lockdown, angst en vooral stil. Op het vliegveld in Keulen waren er al weinig reizigers te bespeuren, maar hier in dit enorme vliegveld, dat net een aantal maanden was geopend, leek het leeg te zijn, geen mens.
De regel was dat we in het zeven persoons pendelbusje onze (medische) mondkapjes ophielden. Het was 40 minuten rijden tot het hotel en ik kreeg een goeie indruk van Berlijn, het was de 2e keer dat ik er was. De eerste keer was in 2019, ook met de band, toen was het in en uit, haasten, haasten, soundcheck, eten, optreden, slapen, weer haasten terug naar Keulen, snel van het vliegveld naar de repetitieruimte, repeteren en doorgaan met haasten naar een volgend optreden. Weinig meegekregen van Berlijn, maar wel bij de Bondskanselier op bezoek geweest!
Daarna kregen we een (veel te lange) rondleiding door het slot. Onze gids bleef bij elk schilderij, beeld, trapleuning, tegel, lepeltje, glas, plastic bekertje, eigenlijk bij alles dat zich in het gebouw bevond, stilstaan ( althans zo heb ik het als niet Duitser ervaren..) om vervolgens van wal te steken over de geschiedenis van het besproken object. Er leek geen einde aan te komen en ik kreeg last van mijn ADHD! Tot overmaat van ramp had ik ook nog mijn medicatie vergeten in het hotel! Ik besloot op eigen houtje een versnelde rondleiding te doen, verstond ook niet alles wat onze gids zei en bovendien was hij erg lang van stof, eigenlijk oersaai dus. Ik kreeg een deja vu van mijn lagere schoolperiode. Stilzitten, niet praten en luisteren hoeveel 2 plus 2 is. Een gevoel van onrust overviel me, ik begon naar adem te snakken en liep verder, ondertussen interessant kijkend naar alle pracht en praal.
Maar zo werkt dat niet in Duitsland! Het is een beetje Follow the leader, of zeg ik nu iets geks…? Verschillende malen werd ik namelijk teruggefloten omdat ik op eigen houtje voor gids speelde. Uiteindelijk heb ik uitgelegd dat ik door mijn ADHD waarschijnlijk het einde van de rondleiding niet ging halen en verontschuldigde me bij onze gids. Hij leek het te begrijpen. Toen ik buiten stond voelde het alsof ik , eindelijk na anderhalf uur weer kon ademen. Vervolgens heb ik nog meer dan uur gewacht toen de rest van de band naar buiten kwam…
Het optreden middernacht van oud op nieuwjaar was bij de Brandenburger Tor.
Een erg bijzondere locatie. Ik vroeg me af hoe de WDR het klaar heeft gespeeld om hier een mega lichtshow, decor en bühne te mogen plaatsen, het was een waanzinnig grote productie. Het hele gebied en plein bij de Brandenburger Tor waren hermetisch afgesloten, en het leek er wel een militaire zone. Het wemelde er van de politie en zonder pasje kwam je er niet in. Aanvankelijk zouden er 22.000 mensen op dit event afkomen om oud en nieuw te vieren, maar Corona gooide roet in het eten. Het was van te voren niet duidelijk of elke artiest die er zou spelen ook kwam opdagen aangezien men demonstraties en rellen verwachtte. Bij ons was er ook veel overwogene of niet te gaan, maar een paar dagen van te voren werd er toch besloten om het wel te doen. Het beleid was superstreng. We mochten mondjesmaat naar binnen en moesten 1,5 meter afstand houden, mondkapjes op, registreren etc.
We werden naar alles begeleid en kwamen naar de zoveelste Corona test uiteindelijk bij het artiestenverblijf aan.
Wat betreft het testen: geen enkele keer wist ik van tevoren dat we getest zouden worden. Je kwam in een fuik terecht en voordat je het doorhad zat je met een wattenstaafje in je neus!
We speelde 2 keer gedurende de show. Om 22.00 uur en vlak voor de jaarwisseling waarna we na het toasten nog even doorspeelden. Spelen is in deze context een misvatting, alles was playback! Dat is echt iets wat in Nederland al 20 jaar niet meer gebeurd. In Duitsland is dat nog steeds heel gewoon. Er zat zelfs een zender met kabel, waarvan de plug naar de ingang van de gitaar ging die je voordat je opgaat, aangereikt krijgt door de zogenaamde gitaartechnicus van de WDR! Oog voor detail hebben ze dus wel. Het optreden was absoluut apart. De locatie, de Brandenburger tor vol in het licht gezet, vuurwerk. Alles groot en perfect geregeld, dat moet ik ze meegeven! Ik kreeg er alleen toch geen warm gevoel van. Dat had overigens niks met de kou te maken, het vroor namelijk een aantal graden in Berlijn! Hoe prachtig het ook was, het verbleekt bij een optreden waar een dampende menigte voor je neus staat in een klein donker hol met slecht licht en bierlucht!
Muziek maken is onlosmakelijk verbonden met het publiek dat voor je neus staat. Het één bestaat niet zonder het ander. Zonder publiek zijn we nergens. Het ademt, het voelt, reageert, schreeuwt, zingt, lacht, huilt, joelt, applaudisseert en waardeert! De energie die bij deze wisselwerking tot stand komt is magisch en hoort als zovele dingen die we al een jaar missen, bij het levenselixer van de mens. Daar kan nooit een surrogaat voor komen.
We stonden we op een mega-podium met dito lichtshow voorzien van grote led schermen. Waar aanvankelijk 22.000 mensen zouden staan, staarden we in een zwart gat en het enige dat voor de bühne stond, waren de zogenaamde Mojo Barriers, dat zijn dranghekken waar het publiek op een stalen plaat staat zodat deze niet kunnen omvallen bij het naar voren bewegen van een grote menigte bij concerten. (Overigens een Nederlandse uitvinding). Soms vlogen camera’s op een kraan en cameramensen met steady-cams langs. Verder bleef het stil en leeg, afgezien van het applaus dat via een I-pad werd gestart. Fake, de schijn ophouden. Wel ets dat me de laatste jaren steeds meer is gaan opvallen sinds ik voornamelijk in Duitsland werkzaam ben. Zou het komen doordat al meer dan 25 jaar voor het grootste gedeelte van mijn carrière in Nederland heb gespeeld? Met Nederlandse artiesten, bands en muzikanten.
Er zijn altijd culturele verschillen, dat kan inspirerend en leerzaam zijn. Wat voor mij persoonlijk een groot verschil is, zijn de omgangsvormen, de manier van communiceren, vooral de non-verbale communicatie. De laatste is een interessante! Deze zit namelijk diepgeworteld in de Duitse cultuur en is voor een niet Duitser lastig om de vinger op te leggen. Het heeft te maken met de hiërarchie die binnen het Duitse systeem veel meer aanwezig is dan in het Nederlandse. Het speelt in Duitsland op elk gebied een rol, of het nou gaat om een multinational of een band, een carnavalsvereniging of een voetbalclub, overal is er sprake van hiërarchie. De uitdaging voor een buitenlander zoals ik, is niet zozeer de hiërarchie zelf, maar de regels en codes die gelden binnen de groep waar jij bij hoort. Want dat moet je eerst zien te achterhalen!
Na afloop van het hele gebeuren, 01-01-2021 moesten we binnen een half uur het terrein verlaten en werden naar het hotel gebracht. Daar wachtte een gesloten hotelbar en een kamer zonder minibar op me. Het vuurwerk was afgelopen, rellen en demonstraties voor het plein bij de Brandenburger Tor waren uitgebleven, het was muisstil in het centrum van Berlijn.
Wanneer zou het in Berlijn voor de laatste keer zo stil zijn geweest?
Joost Vergoossen
Joost Vergoossen is een Nederlandse beroepsmuzikant maakte van 2003 en 2014 als gitarist deel uit van de enorm succesvolle symfonische-rockgroep Kayak. Hierna werkte hij onder meer met Bert Heerink (tevens Kayak), Het Goede Doel, Opus One en de Janse Bagge Band. Hij heeft ook meegespeeld met Youp van ’t Hek, waar Ton Scherpenzeel (tevens Kayak) vaste musicus is. Na de breuk met Kayak in 2014 richtte Joost samen met Kayak-zanger Edward Reekers en Kayak-zangeres Cindy Oudshoorn Symfo Classics op. Samen met Jan van Olfen (bas), Werner van Gool (toetsen) en Sjoerd Rutten (drums) gaven ze succesvolle concerten waarbij het repertoire van derden uit het genre symfonische rock werd uitgevoerd.
Sinds 2018 is Joost de vaste gitarist van de Keulse succesband Höhner.